Ik ben in mijn kamer in Amsterdam. De muren komen net niet op me af. Ik moet eigenlijk schoonmaken, maar toch vind ik een reden om dat even uit te stellen. Ik lig op mijn bed en mijn mobiel gaat af. Er zit een grote barst op mijn scherm en ik staar er even naar. Het kon wel een metafoor zijn voor mijn leven. Gelukkig heb ik al een tijd geen paniekaanval gehad. Ik neem mijn mobiel op en het is een goede vriendin van mij. Ik glimlach.
DOOR ABDI SULEIMAN
We praten over het leven, onze zorgen over de toekomst en hoe blij we zijn dat we elkaar kennen. 'Ik hou van je Abdi', zegt ze. Ik antwoord terug dat ik ook van haar houd. Er is een korte stilte. Misschien ongemakkelijk, maar het is een stilte die alleen goede vrienden kunnen waarderen.
Zonder dat ik het door heb, hebben we het over haar liefdesleven. Ik heb geen idee of ik daar naar heb gevraagd. Op de een of andere manier ken ik al haar exen zonder hen echt te kennen. Ik ben een goede luisteraar. Daar ben ik goed voor.
Ze vraagt hoe het met mijn liefdesleven gaat. Een vraag die ik liever ontwijk. Ik klap dicht en probeer het zo kort mogelijk te houden. Alsof ik me schaam om single te zijn. Hoe kan ik mijn ervaringen als een queer persoon uitleggen aan iemand die dat nooit zal ervaren? Zijn er überhaupt woorden hiervoor?
© Netflix, Riverdale
Mijn ervaringen met goed leren luisteren naar verhalen van hetero mensen zijn niet enkel altruïsme, bedoeld om een goede vriend, zoon of broertje te zijn. Van kinds af aan leerde ik hiermee wat de gedragsregels waren van hetero mensen. Dit kwam van pas om mijzelf te laten verdwijnen als queer persoon en alledaagse hetero jongens te imiteren.
Queer zijn is alsof het leven een feestje is waar je niet voor uitgenodigd bent. Je kijkt buiten door het raam mee naar binnen. Steeds meer hetero mensen gunnen je toegang tot het feestje, maar er zal altijd een barrière zijn.
Als queer persoon kijk je op een andere manier naar hetero mensen. Alsof verraad elk moment op de loer ligt tot zij je geruststellen. Wij hebben hen bestudeerd, geobserveerd, van dichtbij. Bijna op microscopisch niveau. Alles om maar te kunnen ademen. Het was de dag doorkomen of mentaal en fysiek de gevolgen van homohaat ervaren. Als tiener was ik er niet klaar voor om zulke haat te ervaren. Het leven was al moeilijk genoeg. Mijn privilege was wel dat ik mijn seksualiteit (vaak) kon verbergen.
De les 'hoe overleef ik heterocultuur' beginnen wij vroeg.
Net zoals ik veel over de gedragsregels en culturele aspecten van witte Nederlanders moest leren om de dag door te komen, moest ik veel weten over heteromannen. Hoe zij lopen, hun manieren en gedragsvormen, wat voor gespreksstoffen zij vaak interessant vinden, dat het delen van bepaalde emoties een no-go is etc.
“I study white people. You don’t know that. I’m writing a paper on you.”
Ik zou natuurlijk willen dat cisgender heteromensen meer verantwoordelijkheid zouden nemen voor de alledaagse homohaat die velen van hen uiten, maar dat is een utopie. Toch vraag ik het hen om daar goed over na te denken. Waarom is het acceptabel om bepaalde mensen te onderdrukken en vernederen, vanwege het feit dat ze bestaan?
Nu ik volwassen en onafhankelijk ben, is het verbergen van mijn identiteit als queer veel minder van belang voor mij. Toch merk ik dat ik minder praat over relaties dan mijn hetero vrienden, familieleden en collega's. Wil ik dat niet delen, omdat ik mijn privacy belangrijk vind? Of ben ik gewend geraakt aan mezelf onzichtbaar maken als queer persoon? Ik heb geen idee.
Mijn gesprek met mijn vriendin gaat verder. Ze vraagt weer eens wat voor mannen ik leuk vind. We praten kort over het feit dat de dating poule voor homo mannen relatief gezien klein is. Als ik mezelf zou limiteren tot enkel bepaalde groepen mensen, dan zou ik het mezelf nog moeilijker maken. Als ik bijvoorbeeld zou besluiten om niet te daten met witte homo mannen, dan heb ik 80% minder queer mannen in Nederland om mee te daten. Mijn voorkeuren zijn nooit een reden om anderen af te wijzen. Het zijn voorkeuren, geen musts. Maar toch zijn er veel mensen in de homogemeenschap hier niet mee eens.
James Baldwin, een belangrijke schrijver over maatschappelijke zaken in de V.S., deelde een interessante kijk op witte homo's in 1984.
“I think white gay people feel cheated because they were born, in principle, in a society in which they were supposed to be safe. The anomaly of their sexuality puts them in danger, unexpectedly. Their reaction seems to me in direct proportion to their sense of feeling cheated of the advantages which accrue to white people in a white society. There’s an element, it has always seemed to me, of bewilderment and complaint. Now that may sound very harsh, but the gay world as such is no more prepared to accept black people than anywhere else in society. It’s a very hermetically sealed world with very unattractive features, including racism.”
Naar mijn ervaringen met zowel witte hetero mensen als niet-hetero mensen, verwacht ik geen verschil tussen de hoeveelheid racisme. Ik verwacht wel verschil in de manier waarop racisme tot uiting komt. Er bestaat namelijk (nog) geen sterke broeder/zusterschap die queer mensen, ongeacht etnische afkomst, verbindt. De loyaliteit ligt vaak elders.
Ik zal altijd zwart zijn, voordat ik als queer word gezien. Ook binnen de homogemeenschap. De invulling van wat zwart betekent voor een niet-zwart queer persoon, heeft gevolgen voor hoe zwarte queer mensen worden behandeld.
“A black gay person who is a sexual conundrum to society is already, long before the question of sexuality comes into it, menaced and marked because he’s black or she’s black. The sexual question comes after the question of color; it’s simply one more aspect of the danger in which all black people live.”
Ik wil natuurlijk niet begeerd worden door een racist. Racisme zal voor mij nooit een totale verrassing zijn, maar het blijft wel altijd een teleurstelling.
© Warner Bros, JoJo's Bizarre Adventure
Ongeacht alle intersecties van onderdrukking en uitsluiting die ik ervaar, zou ik mijn leven nooit willen wijzigen. Wie ik ben heeft mij geholpen om empathisch te zijn en op een open-minded manier naar het leven te kijken. Dat zou ik voor geen goud willen veranderen.
Kort na het gesprek met mijn vriendin, zat ik op Twitter. Humor is een mooi middel om de pijn te verzachten als een queer persoon in een
heteronormatieve wereld. Twitter, het web vol gelach, trauma en informatie. Een plek waar veel queer mensen meer zichzelf kunnen zijn. Van het 'stannen' van (web) series, omdat we snakken naar representatie, tot aan popcultuur bekritiseren en onszelf zijn zonder een filter. Dit is vooral belangrijk voor queer mensen van kleur in een homogemeenschap dat voornamelijk aandacht geeft aan witte homo mannen. We creëren een plek waar we ons welkom voelen.
© Elle.com, Brown Girls
Ik zag dat de hashtag ‘gay culture is' veel geretweet werd. Een hashtag waar wij onszelf en de maatschappij mee belachelijk maken, maar er ook kritiek op uiten. Ik moest lachen om voorbeelden die herkenbaar waren voor mij. Voor even waren wij een gemeenschap. Klagend, lachend en zuchtend. In de hoop op een wat eerlijkere wereld.
MICROAGRESSIES IN DATEN
Als je een minderheid binnen een minderheid bent, zoals een zwart queer persoon in Nederland, zijn er bepaalde valkuilen. Zoals overseksualisatie en uitsluiting. Hier zijn een paar voorbeelden van de ietwat mindere kanten van het datingleven als een zwart queer persoon.
- De verwachting dat je stoer bent.
- De verwachting dat je top bent.
- De verwachting dat je een grote pik hebt.
...one is no longer aware of the Negro, but only of a penis; the Negro is eclipsed. He is turned into a penis. He is a penis. - Frantz Fanon, Black Skin, White Masks.
- De verwachting dat je wild bent in bed.
- Er wordt weleens gezegd door een ander dat hij normaal niet op zwarte mannen valt, maar jij wel een leuke bent. Hij deelt het alsof hij je een gunst doet.
- Uitschelden met racistische termen, wanneer je zegt dat hij geen goede match met je is.
- Delen dat je van geluk mag spreken dat je in Nederland woont.
- Microagressies over taal, religie en afkomst etc.
ABDI SULEIMAN is een broadcast coördinator, zelfverklaarde geek en een popcultuur lover en criticus. @speakrphone op Twitter.