Voordat mijn vader met pensioen ging, kookte mijn moeder elke dag vlees voor hem. Rundvlees of lam. Kip en vis at hij niet, een echte Sahraoui, omdat in dat deel van Marokko kip en vis amper beschikbaar was. Hij had het nooit geleerd te eten, hoewel dat tegenwoordig wel anders is. Het kwam wel eens voor dat mijn moeder kip voor de kinderen kookte en dan apart rund voor mijn vader. Daar was ze na een tijdje wel klaar mee. Nieuwe regel: ‘in het weekend eet je gewoon kip of vis wanneer wij dat eten’. Toen mijn vader eindelijk met pensioen ging, was het vleesfestijn echt voorbij. Soms drie dagen geen rund, de arme desertman.
DOOR MARIAM EL MASLOUHI
Disclaimer: als je niet vegetarisch eet en kritiek hebt op slachten op offerfeest mag je niet meedoen. Alleen vegans en vegetariërs mogen dat. En een dikke vinger voor kranten en websites die bloederige beelden gebruiken voor het Offerfeest. Het is een kwalijke framing dat moslims zo bloeddorstig zouden zijn, terwijl we allemaal weten dat dieren die door niet-moslims gegeten worden, ook niet zomaar dood vallen.
In Tata, waar mijn ouders vandaan komen, werd er meestal lam of rund gegeten, af en toe een kameel. Vlees was een vast onderdeel van het dieet maar in kleine porties. Eens in de zoveel tijd wordt er wat geslacht en onderverdeeld. Ik heb één keer offerfeest gevierd in Tata en van zonsopgang tot zonsondergang werd er vlees gegeten. Ik was een week lang ziek.
De Ramadan was de perfecte maand om eens goed na te denken over wat we allemaal in ons lichaam stoppen. Ik heb geprobeerd - op een paar keer na, waaronder twee maal in een Turks restaurant wánt Iskender schotel - geen dierlijke producten te eten. Het resultaat was geweldig; ik had meer energie, geen buikpijn na het eten en elke ramadanner weet dat dat het belangrijkst is: geen constipatie.
Eid el Adha (offerfeest) komt eraan. Ik ben een Eid el Adha enthusiast; de speciale lamsgerechten die worden bereid zijn echt mijn ding. Ik word gewoon gelukkig van boulfaf. Ik koop al meer dan een half jaar geen vlees meer maar heb het nog wel af en toe gegeten bij vrienden of familie. Maar sinds ruim een maand eet ik het ook niet meer en drink ik geen koeienmelk.
Dierenwelzijn in Islam
Ik had tijdens de Ramadan ook gesprekken met medemoslims, die aan het vasten waren, over wat vasten eigenlijk inhoudt anno 2018. Bestaat halal vlees nog? En is het vasten verbreken met een feestmaal misschien helemaal niet de bedoeling? Ik heb altijd geleerd dat naast halal slachting, halal ook betekent dat het dier goed wordt verzorgd en dat het vlees dat we eten gezond is. Hoe kan een koe die volgespoten wordt met medicatie/hormonen en onder verschrikkelijke omstandigheden leeft nog halal zijn? Dierenwelzijn is een belangrijk thema binnen de Islam. Maar zoals alle systemen, van seksisme tot racisme, zien we ook hoe kapitalisme de Islam is binnengeslopen. Moslims maken zich ook schuldig aan het deelnemen aan de vee-industrie. Ik mis de gesprekken samen met kritische medemoslims over de -ismes binnen de Islam en hoe we deze kunnen bestrijden.
“Ik mis de gesprekken samen met kritische medemoslims over de -ismes binnen de Islam en hoe we deze kunnen bestrijden”
Mijn reden om te stoppen met vlees eten en het enorm minderen van andere dierlijke producten is de vee-industrie en dierenwelzijn. Als moslim moeten we alles wat op deze aarde leeft goed behandelen, respecteren en eren. Bomen, dieren en rivieren horen we met respect en zorg te behandelen. Het is onacceptabel dat honderden varkens in vrachtwagens op elkaar worden vervoerd of dat schapen letterlijk op schepen levend gekookt worden tot de dood volgt, allemaal om onze consumptiemaatschappij tevreden te houden. Koeien kunnen twintig jaar worden maar halen nog net de vijf jaar, kippen worden nog net één jaar in plaats van acht.
Consequenties van vleesproductie
Wanneer land wordt gebruikt om dieren te fokken in plaats van gewassen, gaan er kostbaar water en grond verloren. Bomen worden gekapt om land vrij te maken voor begrazing of fabrieksschuren. Onbehandeld dierlijk afval vervuilt rivieren en beken. Op voertuigen die rijden op fossiele brandstof na zijn de dierhouderij en de bijbehorende consequenties het grootste milieugevaar voor de aarde. Tegelijkertijd is de dierhouderij wereldwijd verantwoordelijk voor meer broeikasgassen dan alle transportsystemen in de hele wereld samen.
Vleesproductie vereist een veel hogere hoeveelheid water dan groenten. Onderzoeken tonen aan dat voor de productie van 1 kg vlees tussen de 5.000 en 20.000 liter water nodig is, terwijl voor de productie van 1 kg tarwe tussen de 500 en 4.000 liter water nodig is. Dit is desastreus voor onze planeet en vooral voor de landen in centraal Amerika waar rund wordt geproduceerd voor de massaconsumptie in het Westen.
“Juist als vrouw van kleur moet ik mijn verantwoordelijkheid nemen omdat de klimaatverandering de Global South het hardst treft”
Ik wil hier niet meer aan bijdragen, ik weiger financieel een industrie in stand te houden die de wereld om zeep helpt. Ik weiger dit omdat de wereld mijn huis is en het mijn verantwoordelijkheid is als mens en moslim. En juist als vrouw van kleur moet ik mijn verantwoordelijkheid nemen omdat de klimaatverandering de Global South het hardst treft. Extreme droogte, overstromingen en aardbevingen treffen de kwetsbaarste landen op onze planeet. Klimaatverandering is niet iets van de toekomst, het treft nu al landen in Afrika en Azië het hardst.
Vragen voor de toekomst
Tijdens de Ramadan is het stoppen met bepaalde producten eten makkelijker, omdat het een maand is van ingetogenheid en discipline. Ik merkte dan ook dat mijn familie daar veel minder op aan te merken had. Eid el Adha is een ander verhaal waarin het offer bijna centraal staat. Het gaat dus een opgave worden om mijn keuzes uit te leggen aan mijn ouders, die het bijna als verplichting zien om de dag te beginnen met het offervlees. Voor mij is het belangrijk om Islam constant te herinterpreteren, te ondervragen en in context te plaatsten. Enkele van mijn favoriete theologen, Asma Barlas en Amina Wadud, stemmen hiermee in. Feminisme tot erfrecht tot het massaal slachten van een dier terwijl wij al het hele jaar door vlees eten, zijn vraagstukken die we als moslims moeten onderzoeken. Iedereen, maar zeker ook wij als moslims, heeft de plicht om een schone en mooie wereld achter te laten voor de generaties die na ons komen.
Voor nu een fijne Eid el Adha en hopelijk kunnen we collectief als moslims ons geloof bevragen en onze verantwoordelijkheid nemen voor het beschermen van onze aarde, die we van God hebben gekregen. Dat is wat ik mijn ouders zal meegeven en hoe ik mijn keuze zal verdedigingen. En wanneer ik mijn groente opeet, zal ik mijn vader eraan herinneren dat er een tijd was wanneer zijn voorouders eens in de maand vlees aten van een dier dat vrijuit kon lopen, eten en drinken. Ik zal hem herinneren aan zijn single moeder die schapen had die haar onafhankelijkheid betekende en niet de destructie van onze wereld.
Eid mubarak Sa3eed.
MARIAM EL MASLOUHI is een Nederlandse-Marokkaanse of Marokkaanse-Nederlander, het maakt haar niet zoveel uit. Bijna een college dropout, maar hoe tof dat ook klinkt besloot zij toch haar studie af te ronden. Zij is nu een Toegepaste Psycholoog en werkt als herstelbegeleider in de psychiatrie.
Via social media heeft zij haar stem gevonden. Stukken die zij heeft geschreven over Marokko zijn te vinden in het Engels en af en toe durft ze het aan om in het Nederlands te schrijven.