Mijn koto is gestreken, mijn ellebogen ingesmeerd met shea butter, en de snacks zijn uitgekozen (bananenchips en maizenakoekjes). Ik ben klaar voor Ryan Coogler’s Black Panther. Voor wie onder een steen geleefd heeft, dat is Marvel’s nieuwe actiefilm met een bijna compleet zwarte cast. Na het horen van de door Kendrick Lamar (wie anders) gecureerde soundtrack, kan ik niet wachten om de film minstens drie keer te zien.
door Zaïre Krieger
Toch heb ik wat bedenkingen. Alhoewel ik heel erg blij ben met de representatie van zwarte mensen in Black Panther, voel ik in mijzelf weerstand; wat kan Black Panther voor mij betekenen als ik nooit in Afrika ben geweest? Mijn ware link naar het ‘moederland’ is mij ver voor mijn tijd al ontnomen, dus de vraag is hoe ik mijn Afro-Caribische identiteit zou kunnen vinden in deze film over een land in Afrika.
Black Panther speelt zich af in ‘Wakanda’, een verzonnen, geheime Afrikaanse staat waar geavanceerde technologie zich compleet onafhankelijk van het Westen heeft ontwikkeld. Bijna alle helden uit Marvel komen uit al bestaande plekken. Captain America komt uiteraard uit de Verenigde Staten, New York City om precies te zijn, en ook Jessica Jones, Daredevil en Luke Cage vinden daar hun oorsprong. Ant-Man komt uit Elmsford, de Hulk komt uit Dayton, Ohio en Deadpool komt uit Canada. De meeste Marvel superhelden komen uit heel precies aangegeven steden uit Noord-Amerika. Waarom moet een Afrikaanse superheld dan uit een verzonnen land komen?
Het argument is dat Wakanda nooit gekoloniseerd is geweest door het Westen, en daardoor zijn hoge beschaving heeft weten te onderhouden. Liberia en Ethiopië zijn echter ook nooit gekoloniseerd geweest. Waarom lijkt het in dit soort media dat African Excellence alleen in sprookjes bestaat? En als het sprookje op het grote scherm plaatsvindt, is dat sprookje alleen mogelijk voor Afro-Amerikanen?
“Waarom lijkt het in dit soort media dat African Excellence alleen in sprookjes bestaat?”
Afrikanen en Afrikanen uit de diaspora hebben andere ervaringen, maar zijn toch onlosmakelijk verbonden, vooral als wij ons in witte omgevingen bewegen. Niet alleen onze uiterlijke kenmerken verbinden ons, maar ook hoe wij als groep worden gezien door de status quo. Samen zien we onze eigen ervaringen vaak niet terug op het grote scherm en worden we zelden als helden afgebeeld. Als we samen de pijn van stereotypering voelen, moeten we ook samen onze positieve representatie kunnen vieren. Mijn persoonlijke angst is dat we naar Afrika te veel met een Afrikaans-Amerikaanse blik gaan kijken, een blik die ook ver af staat van mijn ‘Afropean’ of ‘Afro-Caraïbische’ ervaringen.
Misschien is dat het punt wat de makers willen maken. Juist omdat er zoveel verschillende Afrikaanse blikken zijn - die afkomstig uit de verschillende landen van het moeder continent, die van de Caraïbische eilanden, die van Afropeans, en die van de Afro-Latinx’s in Zuid-Amerika – kunnen wij samen onszelf beter vinden in een fictief Afrikaans land, in plaats van een al gevestigde staat. Daarbij zijn zelfs Liberia en Ethiopië ook niet helemaal onttrokken aan de invloed van kolonialisme. Er is dus wel een fictieve staat nodig om onze multidimensionale Afro-futuristische droom te realiseren. Daarmee is het risico van het op één hoop gooien van al die verschillende ervaringen nog niet ontlopen. Al die verschillende blikken verdienen ook hun eigen verhaal, terwijl nu vooral het Afro-Amerikaanse verhaal domineert.
Ondanks alle gebreken die de opzet van Black Panther heeft, is er eindelijk wel een held voor mijn nichtjes en neefjes om naar op te kijken. Vooral de vrouwelijke rollen met natural hair en complexe karakters zullen een aanknopingspunt zijn voor alle Afrikanen, zij het van het continent of uit de diaspora. Ik ben meer dan klaar om mezelf voor één keer niet op het scherm te zien als ‘grappige sidekick’ die erbij is gehaald zodat de cast niet té wit is, of als ‘ghetto-queen met attitude’, maar als de helden die ik en mijn familieleden verdienen.
Black Panther is vanaf vandaag te zien in de bioscoop.
Zaïre Krieger is een Internationaal & Europees Recht studente met een passie voor mensenrechten. Deze duizendpoot deelt In de vorm van columns, films en speeches haar hersenspinsels (#zairedenkthardopna) in de hoop de wereld een beetje beter te maken.