In zijn uitdagende blik springt zijn kinderlijke onverschrokkenheid me meteen in het oog. Een onverschrokkenheid dat gebaseerd is op een onderschatting van de wereld en een overschatting van zichzelf. Een onderschatting van de onverbiddelijke wreedheid van een wereld die jongens zoals hij verminkt, verwondt, veracht en te vaak verwoest. Een overschatting die gestoeld is op de verleidelijke mantra van de maakbaarheid van de zelf; de leugens die we onze kinderen vertellen dat het wel goed zal komen zolang ze maar zichzelf zijn, hard werken en er voor gaan.
DOOR OLAVE BASABOSE
Hij kijkt de camera, mij, de wereld, het leven, recht in de ogen aan. Hij zal, net zoals ik toen, vertrouwen hebben gehad in zijn wens om te leven. Met de juiste mentale instelling, dacht ook ik het allemaal zelf wel te kunnen halen en behouden. Invechten of falen, dat waren de twee opties die ik kende. Ik dacht niemand nodig te hebben. Dat als ik het niet zou redden, dat het mijn eigen schuld zou zijn; dat ik eigenlijk aan mijn lot overgelaten was. Dat ik er alleen voor stond.
Of misschien niet; zijn volle, zachte lippen, losjes op elkaar, doen hem aarzelend overkomen. Verbaasd - of is het voorzichtigheid - in afwachting op een slechte of goede afloop. Zoals een hert zijn oren aftastend de lucht beproeft, met ingehouden adem, altijd gereed en paraat voor de dreiging van roofdieren. Zou hij vaak hebben gedacht ‘wat als deze date fout afloopt’ of juist nooit? Zou hij zich weleens hebben afgevraagd ‘kom ik dit keer wel thuis’? Zou hij weleens in het midden van een date, in iemands huis, of in een parkje, een schietgebedje hebben gedaan, zo van: ‘Doe me geen kwaad. Laat me heelhuids weg gaan’?
“Zou hij vaak hebben gedacht, ‘wat als deze date fout afloopt’, of juist nooit?”
Ik heb het weleens gedaan; gebeden dat mijn afspraak me niet slaat of erger. Ik heb ook weleens, vaak zelfs, niet nee gezegd, niet stop gezegd, omdat doorgaan makkelijker en veiliger was. Ik heb ook weleens vrienden ge-smst met: “Ik ga op een date nu, als ik niet bel over twee uur, check even met me… zal wel niets aan de hand zijn hoor…. Vergeet het maar, ik stel me vast aan…. Tot over twee uurtjes.” Ik heb me ook vaak, onderweg naar een date, of tijdens een date, of na een date, voorgenomen dat ik echt nooit meer ga zonder een vriendin op de hoogte te stellen.
Zijn hoge voorhoofd, glad en lichtelijk glanzend, trekt mijn blik: een onbeschreven kaart van geweld, verlies, teleurstellingen, van hoop, ambities, behaalde successen en gedeelde vreugden. Er liggen tranen, zweet en vreugde die zijn hoge jukbeenderen nu nooit zullen beroeren. In het vermoeden van kuiltjes in zijn wangen schuilen getuigenissen, bekentenissen en beproevingen waar hij nooit meer over zal vertellen.
Hij houdt zijn nek recht, zijn schouders kantelen lichtelijk mee met de bewegingen van zijn ritmische pas. Ik kijk naar heimelijke beelden van zijn laatste dag en het overvalt me hoe dun hij was, hoe breekbaar, hoe weinig ruimte hij innam. Of was hem weinig ruimte gegund? Ruimte tot groei tot wasdom, ruimte tot ontplooiing, ruimte tot geborgenheid en zorg.
Hij doet me denken aan de jonge jongens die mij soms op Grindr aanspreken. Ze zijn spaarzaam in woorden en snel met beelden van hun penissen, anussen en torso’s. Ze geloven me niet als ik zeg: "Je bent te jong voor mij. Ik date niet met jongeren onder de 25 jaar oud. Ik organiseer activiteiten voor jongeren in de stad, kom eens naar onze Queer Movie Night en onze nieuwe Queer Reading Group." Ze snappen het niet: hoezo wil ik niet?
Eentje (18 jaar oud) vroeg me laatst: “Maar niemand hoeft het toch te weten?” Ik antwoordde met: “Ik en jij zullen het weten. En met name jij zal weten dat je bij mij terecht kan voor een relatie waarin je je lichaam niet hoeft te delen met mij. En het is belangrijk dat jonge mensen in de LHBTQIAP+ gemeenschap relaties met rolmodellen kunnen hebben waar seks geen rol speelt. Waar het niet van hun gevraagd wordt of verwacht wordt. Relaties met mensen die, ook als het hun aangeboden wordt, nee zullen zeggen. Relaties waarin de machtsverhoudingen bewust worden bewaakt, onderhouden en gecompenseerd.” Hij antwoordde niet meer, misschien in onbegrip en in frustratie, of misschien met het vertrouwen dat hij me zal kunnen benaderen voor ondersteuning in de toekomst.
“Jij zal weten dat je bij mij terecht kan voor een relatie waarin je je lichaam niet hoeft te delen met mij. ”
Vandaag sprak ik een andere jongen (21 jaar oud) die mij had gevraagd om hem uit te leggen wat een gezonde relatie is. Ik vertelde hem over mijn eigen voortgaande zoektocht naar een antwoord daarop. Ik vertelde hem dat ik nu al wel weet dat gezonde relaties sowieso een element van bescherming hebben: “Vrienden, kennissen, geliefden, familie, leraren, werkgevers, buren, rolmodellen die zich op een gezonde manier verhouden tot je, zijn bereid om je ook in bescherming te nemen. Om je kwetsbaarheid niet uit te buiten, om je weerbaarheid te vergroten, om je te waarschuwen voor blinde vlekken.”
Ik vraag me af of wij onze LHBTQIAP+ jongeren voldoende in bescherming nemen. Nemen we ze in bescherming voor en van zichzelf, behoeden we hen voor onszelf; verhouden wij ons op een gezonde manier tot onze kinderen en jongeren? Hoe zou dat eruit zien, een LHBTQIAP+ gemeenschap die haar jongeren beschermt en verzorgt? Een gemeenschap die zich herkent in de kwetsbaarheid van vandaag? Een gemeenschap die haar verantwoordelijkheid neemt voor de veiligheid en geborgenheid van onze erfgenamen.
Olave Basabose is zwart, veganist, non-binaire trans femme, queer, feminist, Umurundikazi, neuro-atypisch, geldarm en verbeten romanticus. Ze is een van de auteurs in ZWART - Afro-Europese literatuur uit de Lage Landen. Momenteel is Olave ook Kandidaat-Raadslid voor de Haagse Stadspartij